سرویس جهان مشرق - انتخابات پارلمانی عراق که قرار است در روز دوازدهم ماه می آینده (اردیبهشت ماه) برگزار شود، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این انتخابات اولین انتخابات بعد از پیروزی نظامی عراق در ریشه‌کن کردن گروههای تروریستی بویژه داعش است. این بدان معناست که روند مبارزه با گروههای مسلح و جریان‌های تاثیرگزار در این مبارزات می‌تواند از تاثیرات مبارزات خود در پای صندوق‌های رأی بهره‌برداری کند.
تنوع ساختار مردم‌شناختی موجود در عراق و تلاش برخی گروه‌ها برای تعویق انتخابات پارلمانی و تاثیر گذاری کشورهای خارجی از جمله عربستان سعودی و آمریکا در روند انتخابات جایگاه و موقعیت ویژه‌ای به انتخابات آینده عراق داده است.
گروههای سیاسی حاضر در عراق امروز با بالاترین پتانسیل خود برای به دست آوردن بیشترین تعداد کرسی‌های پارلمانی تلاش می‌کنند تا بتوانند قدرت بیشتری در روند تصمیم سازی در حاکمیت آینده عراق داشته باشند.
علاوه بر اینها عربستان سعودی به دنبال رسیدن به راهکارهایی برای تاثیرگذاری بیشتر و قوی‌تر در داخل جامعه عراق است. فعالیت‌های ریاض در شهرهای مختلف شیعه نشین و کردنشین حکایت از تلاش این کشور برای جذب حداکثری آرا و افکار عمومی به سمت متحدان خود در عرصه قدرت است، اما به نظر نمی‌رسد سابقه طولانی عربستان در حمایت از گروههای تروریستی و تکفیری نظیر داعش، نگاه خوبی را نسبت به این کشور در ذهن مردم عراق باقی بگذارد. البته طی ماههای اخیر دلارهای نفتی سعودی ها برای حل این مشکل به سمت بغداد سرازیر شده است.
**نقش انتخابات عراق در ادامه موجودیت آمریکا
یکی از ارکان استراتژی امنیتی جدید آمریکا اصرار بر موجودیت نظامی و نفوذ سیاسی در عراق است. واشنگتن نفوذ ایران در بغداد را تهدیدی برای امنیت ملی خود می داند. به این ترتیب مشخص است یکی از مهمترین اهداف مداخله آمریکا در انتخابات آینده عراق، تلاش برای تضمین موجودیت نظامی به ویژه بعد از شکست داعش در این کشور است.
در این رابطه بیشتر بخوانید:
صرف نظر از بررسی نقش آمریکا در مبارزات صورت گرفته ضد داعش در عراق، آمریکا از این حربه به عنوان ابزاری برای از سرگیری مجدد موجودیت خود در این کشور استفاده کرده و الان نیز اعلام کرده حتی با وجود درخواست دولت عراق، حاضر به خروج نیروهای خود از این کشور نیست. جیمز ماتیس وزیر جنگ آمریکا در جریان اولین سفر خود به عراق در سال ۲۰۱۷ مدعی شد که آمریکا برای تسلط بر نفت عراق در این کشور حضور ندارد. او گفت که واشنگتن به دنبال حمایت کامل از عراق در آزاد سازی این کشور از دست گروههای تروریستی است، اما در حال حاضر با شکست کامل داعش در عراق، دروغ بودن این ادعای آمریکا خود را نشان داده است.
یکی از مهمترین اولویت‌های آمریکا در مداخله در انتخابات آینده پارلمان، ایفای نقش اساسی در ترسیم افق سیاسی این کشور طی سالهای آینده است. به همین علت است که آمریکا با حضور گروههای مقاومت عراق از جمله جریان‌های سیاسی الحشدالشعبی در پارلمان عراق به شدت مخالف است.
در تبیین مهمترین عوامل بستر ساز مداخله خارجی می‌توان به گسترش فساد سیاسی و اداری و مالی و شکست دولت این کشور در پیشبرد پروژه‌های خدماتی و مبارزه با گروه های تروریستی نام برد. عرصه سیاسی و انتخاباتی عراق به ویژه بعد از آغاز اشغالگری آمریکا در این کشور همواره از کشمکش‌های سیاسی و مداخلات خارجی در امان نمانده و کشورهای غربی و منطقه‌ای مداخله‌جو، که از اشغالگری و حمایت از گروههای تروریستی برای تحقق اهداف خود در این کشور سودی نبرده‌اند، می خواهند از روند دموکراسی در این کشور به عنوان ابزاری برای گسترش نفوذ سیاسی خود استفاده کنند.
آمریکا همچنین به دنبال استقرار پایگاههای نظامی دائمی خود در عراق است. این کشور حداقل تلاش دارند مواضعی نظامی برای خود در این کشور دست و پا کند. دستیابی به این خواسته نیازمند ارتباطی مستقیم با ساختار دولتی و شخص نخست وزیرعراق است که از مهم ترین وظایف پارلمانی است که در روز ۱۲ می انتخاب می‌شود.
**نخست وزیر آینده عراق کیست؟
با نزدیک شدن به موعد انتخابات پارلمانی عراق، گمانه‌زنی ها در خصوص نخست‌وزیر آینده نیز افزایش پیدا کرده است.
زمزمه‌ها به ویژه در اتاق‌های دربسته سیاستگذاران عراقی در خصوص شانس افراد مختلف برای رسیدن به مهمترین پست اجرایی دولت عراق گرچه با ارائه نام‌های متعددی نظیر ابراهیم جعفری و قاسم الاعرجی همراه است، اما بیشتر به دو گزینه اصلی حیدرالعبادی و نوری المالکی ختم می‌شود. مالکی و العبادی هر دو وابسته به حزب الدعوة عراق هستند، اما هر دوی آنها در صدر ائتلاف‌های انتخاباتی مجزا وارد کارزار انتخابات شده‌اند.
برخی تحلیلگران نخست‌وزیر کنونی را دارای بیشترین شانس برای رسیدن به رأس هرم اجرایی کشور برای ۴ سال آینده می‌دانند و معتقدند که وی به علت پیروزی‌های نظامی در سرکوب داعش موفق شده دل مردم عراق و سیاستمداران این کشور را با خود همراه سازد.
در همین راستا برخی محافل سیاسی و رسانه‌ای اعلام کردند که آمریکایی‌ها به حیدر العبادی نخست‌وزیر عراق پیشنهاد کرده‌اند که در صورت موافقت با ادامه موجودیت نظامی آمریکا در عراق، می‌توانند رسیدن وی به نخست‌وزیری را برای دوره دوم تضمین کنند.
العبادی البته می‌داند که تعیین نخست‌وزیر عراق در گروی توافقات منطقه‌ای و بین‌المللی است، اما نباید نقش ساختار پارلمان و فراکسیون‌های غالب انتخابات در تعیین نام نخست‌وزیر را نادیده بگیرد. به این ترتیب در شرایطی که موج بی‌اعتمادی مردم عراق به آمریکا روند فزاینده ای به خود گرفته، اعتماد العبادی به این تضمین آمریکا ریسک بزرگی برای تهدید حیات سیاسی او به شمار می‌رود.
نوری مالکی گزینه دیگری است که در میان اکثریت شیعه عراق مطرح است. او اولین نخست‌وزیر عراق از زمان سقوط رژیم صدام حسین بوده و از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۴ این سمت را در اختیار داشته است. تحلیلگرانی که از شانس بالای مالکی برای رسیدن به نخست‌وزیری عراق صحبت می‌کنند، معتقدند که تلاش‌های حیدر العبادی برای دلجویی از عربستان سعودی و تسلیم شدن وی در برابر فشارهای آمریکا بویژه معامله احتمالی وی با آمریکایی‌ها از مهمترین نقاط ضعف دولت کنونی عراق به شمار می‌رود. بر اساس ادعای این تحلیلگران شکاف به وجود آمده در میان ائتلاف نصر شاخصی از شکست حیدر العبادی در جلب توجه سیاستمداران شیعه عراق است که نخست وزیر از میان آنها انتخاب می‌شود.
از سوی دیگر دیدگاه‌های سیاسی ائتلاف فتح می‌تواند تاثیر بالایی در مورد تعیین نخست‌وزیر آینده این کشور داشته باشد، این ائتلاف از شخصیت‌های سیاسی فعال در جریان الحشد الشعبی تشکیل شده که مورد حمایت مرجعیت شیعه در عراق است و موفق شده با همراهی ارتش این کشور، داعش را در حدود یک سوم از خاک عراق شکست داده و به عقب براند.
به هر روی باید منتظر ماند تا انتخابات عراق بر خلاف کارشکنی‌های جریان‌های وابسته به غرب که فضا را برای کسب حداکثری کرسی‌های پارلمان برای خود مساعد نمی‌بینند، در موعد مقرر برگزار شود. چرا که در فضای بعد از انتخابات و چانه زنی‌های سیاسی فراکسیون‌های پارلمانی ممکن است اسامی جدیدی نیز برای نخست‌وزیری عراق مطرح شود.
۱۲:۳۴ - ۱۳۹۶/۱۲/۲۷
